Психолошката прва помош ја нагласува важноста на човечката поврзаност, емпатијата и разбирањето како моќни алатки за зголемување на издржливоста и закрепнување.

Во време на криза или несреќа, сите знаеме дека првата помош е клучна, особено за физичките повреди, но дали знаете дека постои и психолошка прва помош? 

Прва помош која се дава кога “боли” душата. Како да постапиме и што да преземеме кога на некој му е потребна?

Најпрво, што е психолошка прва помош?

Психолошката прва помош (анг. Psychological First Aid) е клучен пристап кој има за цел да обезбеди сочувствителна и практична помош на оние кои се соочуваат со интензивни емоционални превирања. Тоа е интервенција која им помага на поединците да се справат со стресот, анксиозноста и другите емоционални реакции по кои можат да следат кризи, катастрофи или тешки животни настани.

За разлика од формалната терапија или советување, психолошката прва помош може да биде дадена од секој кој поседува емпатија и основна вештина за активно слушање и поддршка. Тоа не вклучува дијагностицирање или лекување на состојби на ментално здравје, туку се фокусира на создавање безбедна средина и стабилизација на оние на кои им е потребна. Психолошката прва помош ја нагласува важноста на човечката поврзаност, емпатијата и разбирањето како моќни алатки за зголемување на издржливоста и закрепнување.

Од горенаведеното можеме да заклучиме дека главните цели на психолошката прва помош практично претставуваат воспоставување чувство на безбедност, стабилизација на емоционалната вознемиреност, практикување на стратегии за справување со настанатата состојба и поврзување на поединците со центри за социјална поддршка и соодветни ресурси. Со навременото и сочувствително реагирање, давателите на психолошката прва помош можат да им помогнат на поединците да го вратат чувството за контрола и да го намалат ризикот од долгорочни психолошки проблеми.

Што да направиме кога некому му е потребна психолошка прва помош?

Направете безбедна средина. Пред да дадете каква било поддршка, проверете дали вие и лицето на кое му помагате сте безбедни од физичка повреда. Тоа значи да создадете мирна и поддржувачка средина, да бидете пристапни, да не осудувате и да почитувате. Од круцијално значење е да слушате активно и да покажете искрена грижа за нивната благосостојба.

Останете смирени и присебни. Вашето однесување може да влијае на личноста на која и помагате. Така поединецот ќе почувствува дека ситуацијата е под контрола и ќе размислува рационално.

Проценете ја ситуацијата. Прашајте ја личноста како се чувствува и што можеби му треба. Охрабрете ги да зборуваат за своите емоции, мисли и искуства, но не притискајте ги ако не се подготвени да ги споделат.

Бидете добар слушател. Дозволете на личноста да се изразува без прекин. Избегнувајте да наметнувате сопствени судови или мислења. Едноставно бидете тука за да слушате и поддржувате.

Нормализирајте ги реакциите. Прифатете ги нивните чувства и реакции како нормални одговори на абнормални настани. Дајте им до знаење дека е во ред да се чувствуваат преморени или исплашени по тешкото искуство.

Охрабрете ја личноста. Помогнете му на поединецот да ги идентификува здравите механизми за справување што функционираат за него, како што се длабоко дишење, или разговор со пријатели или членови на семејството кои ви помагаат.

Понудете практична помош. Доколку е соодветно и потребно, понудете практична помош, како што се наоѓање засолниште, храна, медицинска помош или контактирање на соодветни служби за поддршка.

Знајте ги вашите граници. Додека давате психолошка прва помош, бидете свесни за вашите сопствени ограничувања. Ако вознемиреноста на лицето е тешка или се чувствувате неспособни да се справите со ситуацијата, побарајте помош од професионалци или упатете ги на соодветни ресурси. Нагласете ја и важноста да се бара поддршка од пријателите и семејството.

Почитувајте ја автономијата. Дозволете и на личноста да донесува одлуки за сопственото закрепнување, почитувајќи ги нивните избори и автономија.

Останете во контакт. Доколку е возможно, следете ја состојбата на поединецот за да ја проверите нивната благосостојба и напредок. Тековната поддршка може да биде важна во процесот на закрепнување.

Доаѓаме до заклучокот дека психолошката прва помош има примарна цел да го редуцира нивото на стрест и да го зголеми прагот на резилиентност. Во моменти кога сме најранливи, потребно ни е секогаш да имаме некој во близина кој ќе ни помогне рационално да се справиме со новонастанатата ситуација, но ако не сте сигурни како би пружале таков вид на помош или можеби сметате дека тоа и за вас претставува емоционален предизвик, секогаш понудете или прифатете водство од обучени професионалци и организации кои се искусни во психолошката прва помош.